لوله مانیسمان چیست ؟
لوله مانیسمان چیست ؟
برای اینکه بدانیم لوله مانیسمان چیست در ابتدا بهتر است با مفهوم لوله آشنا بشویم .لوله یک مقطع فولادی دایره شکل توخالی است که در ابعاد متفاوتی تولید میشود . لوله ها برای منتقل کردن سایر مایعات ، گاز ها و برخی جامداتی که ریز هستند و یا به شکل پودر هستند مورد استفاده قرار میگیرند.لوله مانیسمان هم نوعی از لوله ها است که بدون درز و بدون خط جوش هستند و این نقطه تمایزیشان با دیگر لوله هاست و همین ویژگی سبب میشود تا آسیب پذیریشان در برابر فشار بسیار کمتر شود و دیگر مشکلاتی همانند شکاف برداشتن لوله یا صدمه دیدن و خراب شدن لوله از جایی که جوشکاری انجام شده رخ ندهد.
جنس این نوع لوله های فلزی از نوع کربن استیل یا همان فولاد پر کربن و فولاد ضد زنگ که به نام استنلس استیل هم شهرت دارد میباشد.لوله های مانیسمان چون تولیدشان سلسه مراتب خاصی دارد کارخانه های محدود تری هم قادر به تولیدشان هستند. به گفته فرادرس لوله ها بر اساس روش تولیدشان به دو دسته تقسیم میشوند :
_«لوله بدون درز» (Seamless Pipe): لوله‌های یکپارچه‌ای هستند که در فرآیند تولید، هیچ درزی بر روی سطح آنها ایجاد نمی‌شود
_«لوله جوشکاری شده» (Welded Pipe): لوله‌هایی هستند که برای تولید آنها، از نورد سرد و جوشکاری استفاده میشود.
تفاوت لوله های درز دار و بدون درز چیست ؟
برای اینکه بدانیم لوله مانیسمان چیست باید با روش تولید لوله های فولادی آشنا شویم . شیوه و روش تولید لوله های فولادی را در دو گروه دسته بندی میکنند که شامل لوله بدون درز و لوله درز دار میشود.مواد اولیه استفاده شده در لوله های بدون درز با درز دار نیز دارای تفاوت هایی هست و کیفیت مواد اولیه در لوله های بدون درز بهتر است.
- در تولید لوله های بدون درز که به لوله های مانیسمان هم معروف هستند سطح لوله کاملاً منسجم است و فاقد هرگونه شکاف و نقطه جوش میباشد .
- در تولید لوله های درز دار علاوه بر اینکه ورق ها را برش میدهیم و شکل دهی روی آنها انجام میشود بعد از این از جوشکاری هم برای ساختش استفاده میشود.وزن لوله به وزن ورق بستگی دارد.برای بدست آوردن وزن لوله مقاله محاسبه وزن ورق را مطالعه کنید .
فرآیند تولید لوله مانیسمان
برای تولید لوله های مانیسمان از روش های مختلفی استفاده میشود .در بین این روش ها بیشتر لوله های مانیسمان به روش اکستروژن تولید میشوند که در ادامه به شرح مراحل آن پرداختیم.تمام اطلاعات در مورد ابعاد لوله های مانیسمان در جدول لوله مانیسمان درج شده است.
- مرحله اول : در ابتدا برشکاری شمش فولادی انجام میشود.
- مرحله دوم : بعد از آن نوبت به تحت حرارت قرار دادن و گرمادهی شمش های فولادی میرسد که با استفاده از کوره قوس الکتریکی انجام میپذیرد و تا زمانی که شمش گداخته شود حرارت داده میشود.
- مرحله سوم : مرحله سوم گرد کردن شمش گداخته است در این مرحله باید شمش ما استوانه ای شکل شود که این کار برای حداقل کردن خطا هایی که ممکن است بوجود آیند انجام میگیرد.
- مرحله چهارم : چهارمین مرحله شلیک سنبه نام دارد که سنبه دارای چرخش و سرعت زیادی است .همانطور که از نامش پیداست همانند گلوله عمل میکند. با شلیک سنبه به سمت مرکز استوانه از آن عبور کرده و استوانه که در ابتدا توپر بود را به استوانه ای توخالی که دارای طول زیاد تریست تبدیل میکند بدون اینکه وزن لوله کاهش یا افزایش یابد.
- مرحله پنجم : مرحله بعدی تاب گیری است . در مرحله قبل وقتی سنبه شکلیک شد ممکن است باعث ناصافی هایی روی استوانه شده باشد یا اینکه باعث شده باشد موج اضافی ای پدید آمده باشد پس تاب گیری انجام میشود و در صورت وجود چنین مشکلاتی استوانه با گذشتن از غلتک های دوار بدون تاب و صاف میشود. لازم به ذکر است بدانید در این مرحله هنوز هم سنبه داخل لوله موجود میباشد.
- مرحله ششم : مرحله ششم خارج کردن سنبه نام دارد در اینجا سنبه را با استفاده از یک جک خارج میکنیم.
- مرحله هفتم : در مرحله هفتم که کشش لوله فولادی نیز نامیده میشود ، کشش لوله بنابر طول مورد نیاز و سایز هدف انجام میشود. وقتی طول را افزایش میدهیم این نکته حائز اهمیت است که ضخامت کم میشود و در نتیجه سایز لوله نیز کم شده و باید استاندارد های لوله مانیسمان را در این مرحله رعایت کرده و متناسب با آنها پیش برویم.
- مرحله هشتم : این مرحله به خنک شدن لوله شهرت دارد .در مرحله قبل لوله بواسطه کششی که داشت حرارتش مقداری کاهش یافت . در این مرحله لوله از تونل آب پاشی رد میشود تا حرارتش را بیشتر از دست بدهد.
- مرحله نهم : این مرحله برش لوله نامیده میشود .بسته به استاندارد و هدف لوله را برش میدهیم.
- مرحله دهم : این مرحله تمیز کردن و اسید شویی لوله مانیسمان نام دارد. در اینجا ممکن است در مراحل قبل لوله دارای ضایعات یا پوسته هایی شده باشد که تمیز کاری در سطح داخل و خارج لوله انجام میشود .
- مرحله یازدهم : کونیک و ماشین کاری لوله یازدهمین مرحله تولید لوله مانیسمان است در اینجا به روش تخت یا کونیک ماشین کاری انجام میشود.
- مرحله دوازدهم : این مرحله پولیش سطح لوله نامیده میشود. در این مرحله تولید برای اینکه از زدگی لوله جلوگیری شود با روغن خاصی پولیش میشود.
- مرحله آخر : آخرین مرحله از تولید لوله مانیسمان بسته بندی است.هر بسته میلگرد مانیسمان دارای تعداد مشخصی است و دور آنها با سیم و مفتول مناسب محکم میشود که گاهی با نام بندیل شناخته میشود.البته بیشتر به بسته بندی دسته های میلگرد بندیل میلگرد گفته میشود.
استاندارد لوله های مانیسمان
لوله مانیسمان چهار دسته از استاندارد های جهانی را دارا میباشد که شامل : ASTM ، ASME و API و DIN است که هرکدام را جداگانه توضیح مختصری میدهیم . برای اطلاعات بیشتر در مورد هر استاندارد مقاله استاندارد های لوله مانیسمان را مطالعه کنید.
استاندارد ASTM : کاربرد این نوع از استاندارد مشخص نمودن آلیاژ و سایز لوله است و دارای زیر شاخه های زیادی هست که مهم ترین آنها که در لوله مانیسمان حائز اهمیت است استاندارد های ASTM A53 و ASTM A106 میباشند .
استاندارد ASME : این استاندارد جهت استفاده در دیگ های بخار و مخازنی که تحت فشار بودند بوجود آمد و همچنین کاربرد آنها در لوله های مانیسمان برای مواردی است که لوله در دمای بالا و تحت فشار قرار میگیرد .این استاندارد با استاندارد ASTM بسیار شبیه است و تعداد زیادی از فاکتور های آنها یکی است .این استاندارد تعیین می کند هر دما و فشار به چه ضخامتی نیاز دارد .برای ما از جمله مهمم ترین آنها ASME B36.10 ، میباشد .
استاندارد API : از دیگر استاندارد های مهم لوله مانیسمان میتوان به استاندارد API اشاره نمود که لوله های مانیسمان بر این اساس تولید میشوند. کاربردش برای صنعت نفت و گاز است که توسط سازمان نفت آمریکا پدید آمد .از جمله مهم ترین آنها که در لوله مانیسمان پراهمیت است استاندارد های : API 5L ، API 5CT میباشند.
استاندارد DIN : برای تعیین کردن مشخصات لوله های مانیسمان استفاده میشود و اطلاعاتی مانند ابعاد ، جنس ، روش های تست و اطلاعات فنی را تعیین میکند.از جمله مهم ترین آنها که در لوله مانیسمان پراهمیت است استاندارد لوله DIN 2448 میباشد.
